Terug naar overzicht

Op bezoek bij Kaspar Schulz te Bamberg

december 2007
Door: Jacques Bertens

OP BEZOEK BIJ KASPAR SCHULZ TE BAMBERG

Van 15 tot en met 17 november jongstleden ben ik met in totaal 7 andere hobbybrouwers naar Bamberg en de Brau Beviale 2007 geweest. Een geweldig uitstapje waarvoor ik leden van De Roerstok had uitgenodigd. Jammer genoeg liep dat geen storm. Desondanks hebben we ons dus uitstekend vermaakt. Het is toch weer elke keer een belevenis om door de straten te lopen van het mooie Bamberg en daar de 10 brouwerijen te bezoeken in deze stad met 70.000 inwoners. De binnenstad van Bamberg staat op de Unesco-lijst en per jaar ontvangt deze stad zo’n 1.000.000 bezoekers. In totaal zijn er 2.400 hotelbedden. Je kunt er een prima smakend hoofdgerecht eten met een pot bier (0,5 l) voor nog geen € 10! Het is duidelijk: Bamberg is een prima plaats om te vertoeven.

Voor ons was het dus de uitvalbasis om naar Brau Beviale te gaan, de jaarlijkse grote brouwersbeurs in Nürnberg. Over ons bezoek aan Brau zal ik volgende maand verslag doen. In Bamberg is namelijk nog veel meer te beleven dan cultuur, bier en goed eten. Bamberg is namelijk twee mouterijen rijk (Weyermann en Bamberger Mälzerei), een brouwerijmuseum, een leverancier van brouwerijbenodigdheden, tevens gespecialiseerd in onderhoud en restauratie van brouwerij-apparatuur (Heinrich Leicht) en een brouwerijfabrikant (Kaspar Schulz). Het is dus niet voor niets dat Bamberg de echte hoofdstad van het bier wordt genoemd. De brouwerij-dichtheid is nergens zo hoog in de wereld als hier. In een straal van 10 km van Bamberg staan maar liefst 100 brouwerijen.

 Vorig jaar heb ik met het BKG een bezoek gebracht aan de beroemdste mouterij van Bamberg: Weyermann. Dit jaar was via een medebeheerder van het forum Hobbybrouwen.nl geregeld dat we naar Kaspar Schulz gingen, de oudste brouwerijfabrikant van de wereld. Ruim 330 jaar produceert deze firma al brouwerijen.

De dag na Brau, zaterdag 17 november 2007 werden we om 10.30 uur allervriendelijkst ontvangen door Dieter Pollok. De koffie en ook wat broodjes/koeken stonden klaar net als een goed verzorgde informatiemap. Voor wie wilde was er ook bier…

Ons gezelschap was voor deze gelegenheid uitgebreid met de brouwers van De Leckere, Klein Duimpje en SNAB. Verder hadden ook Jos Brouwer en Theo Flissebaalje van PINT zich bij ons gevoegd. Al met al een redelijk grote club. Daarnaast was er op uitnodiging van het bedrijf ook een drietal potentiële klanten uit Zweden als ik mij niet vergis.

Na een kort inleidend praatje van de heer Pollok kregen we een bedrijfsfilm te zien waarin werd uitgelegd dat als je een brouwerij-installatie besteld bij Kaspar Schulz dat deze afgeleverd wordt waar ook ter wereld en dat een brouwer meegaat zodat het eerste brouwsel onder toeziend oog van het bedrijf gebrouwen wordt. De geschiedenis van het bedrijf werd uit de doeken gedaan van koperslager naar brouwerijfabrikant. Een aardig detail was dat de torenspitsen van de monumentale Dom van Bamberg door het bedrijf zijn bekleed met koper.

Kaspar Schutz heeft op dit moment zo’n 90 man personeel in dienst. Hiervan zijn 15 man enkel en alleen bezig met de automatisering van oudere brouwinstallaties. De heer Pollok vertelde dat het bedrijf in Duitsland vooral kooksystemen en automatisering verkocht. Voor die automatisering worden steeds meer personeelsleden ingezet. In het moderne kantoor worden met regelmaat automatiseringstrainingen gegeven aan brouwers. De brouwinstallaties worden met behulp van PC’s bediend en zonodig kunnen medewerkers van Kaspar Schulz op afstand hulp bieden.

De brouwinstallaties die Kaspar Schulz maakt variëren in grootte van 2 hl tot 50 hl, waarmee 400.000 hl per jaar gebrouwen kan worden. Deze grote installaties zijn namelijk zodanig ontworpen dat er12 tot 14 brouwsels per dag mee gebrouwen kunnen worden. Gemiddeld levert het bedrijf 2 brouwinstallaties per maand af.

Eindelijk was het zover dat we de productiehallen konden bezoeken. Anders dan op het buitenterrein en in de ontvangstruimten was het niet toegestaan om daar foto’s te maken. We zagen mooie blinkende ketels. Roestvaststaal met een glimmende koperen bekleding. Tegenwoordig produceert Kaspar Schulz ook gepolijste rvs ketels zonder de koperen bekleding. Kaspar Schulz besteedt veel aandacht aan de buitenkant. Een gladde buitenkant is makkelijker schoon te maken en wekt meer vertrouwen van de consumenten, aldus Pollok. Een blinkende rvs-installatie is overigens net zo duur als een koperbeklede ondanks dat er minder materiaal vereist is. Het polijsten van rvs gaat niet zo eenvoudig zodat er geen prijsvoordeel is. Over prijzen van installaties werd niet gesproken, wel werd verteld dat het bedrijf een flinke voorraad rvs heeft om schommelingen op de markt enigszins uit te vlakken.

Om goed te kunnen polijsten gebruikt het bedrijf behandeld water dat hergebruikt wordt, ook nog goed voor het milieu.

Persoonlijk was ik zeer onder de indruk van de constructie van de koelmantels. Deze bestaan uit een soort noppenmateriaal dat opgeblazen wordt met koelvloeistof. Door de techniek die gebruikt wordt is er maar weinig koelvloeistof nodig. Van de noppenconstructies, ook jackets genoemd, heb ik geen foto’s kunnen maken omdat deze constructies alleen in de werkplaatsen te zien waren. Overigens werd hetzelfde constructiemateriaal ook gebruikt voor het verwarmen van de ketels. In plaats van koelvloeistof wordt er dan stoom ingeblazen. Om een gelijkmatige verwarming te verkrijgen worden er twee jackets aangebracht onder de maisch- en kookketels.

Heel trots was men op de nieuwste aanwinst van de werkplaats. Met behulp van een computer gestuurde machine kan leidingwerk in elke stand gebogen worden waardoor er nagenoeg geen lasnaden meer in het leidingwerk te vinden zijn. Uit het oogmerk van het effectief schoonmaken met een CIP-installatie is dit een groot voordeel. Voor degenen die het nog niet weten: CIP staat voor clean in place, een reinigingssysteem waarbij door het rondpompen van reinigingsmiddelen en het gebruik van sproeikoppen het reinigingen geautomatiseerd kan worden.

We kwamen ook in een hal waar het binnenwerk van de grote installaties aangebracht werd. De constructeurs moeten daar door het mangat klimmen om vervolgens te staan op een smalle steiger die langs de wand van de ketels is aangebracht. Als ik dit werk zou moeten doen zou ik toch wel een probleempje hebben denk ik, de mangaten zijn redelijk royaal maar voor sommigen net iets te klein.

Net voor ons vertrek uit de werkplaatsen maakten we kennis met de zoon van Günter Schulz-Hess, de 70-jarige eigenaar van Kaspar Schulz, zijn vrouw en hun zoontje. De komende generaties zit het met de opvolging binnen de familie wel snor.

Terug in de ontvangstruimte ging bijna iedereen nu wel over op een biertje. Uiteraard bier uit Bamberg. Ik kon nog even kort na babbelen met de heer Pollok. Met hem had ik het er over dat bij ons in Nederland brouwerij Mommerite in het bezit is van een Kaspar Schulz installatie en dat deze installatie door hen de Rolls Royces onder de brouwinstallaties wordt genoemd. Een Rolls Royces is een auto, antwoordde hij, die gebruik je een paar jaar en dan koop je een nieuwe. Een brouwinstallatie daarentegen plaats je en deze wordt vaak meer dan een generatie lang gebruikt. De meeste Kaspar Schulz installaties worden meer dan 50 jaar gebruikt. In het openluchtmuseum van Bad Windsheim staat zelfs een installatie die meer dan 160 jaar oud is. Het een en ander is mogelijk door het beschikbaar stellen van reserveonderdelen en de aanwezige kennis om oude installaties te kunnen repareren.

Het inbouwen van de installatie, alle leidingen en dergelijke maken ook dat je niet snel een installatie vervangt. Het is daarom zaak om goed na te denken voordat je een installatie aanschaft. Het spreekt voor zich dat Kaspar Schultz met je mee wil denken. Als je wilt komen ze eerst kijken op de locatie waar de brouwerij gerealiseerd moet worden en maken zij de bouwtechnische tekeningen. Tussen het eerste contact en de realisering zit ongeveer een half jaar.

Het was tijd voor ons om weer naar huis te gaan. Met veel genoegen kijk ik terug op deze niet alledaagse blik in de keuken van een brouwerijfabrikant.

Jacques Bertens

Terug naar overzicht