Terug naar overzicht

Vakantie Tsjechië

september 2011
Door: Jacques Bertens

BERTENS BLIK IN DE BROUWKETEL

De afgelopen zomer, of wat er voor door moest gaan, ben ik samen met mijn vrouw (Ria) op vakantie geweest in Tsjechië. Er naar toe hebben we een stop gemaakt in Bamberg en terug in Leipzig.

Bamberg
Het spreekt voor zich dat we bieren van de diverse Bambergse brouwerijen geproefd hebben. Dat is eerlijk gezegd niet zo heel moeilijk omdat in Bamberg een hele hoge concentratie aan brouwerijen te vinden. Nergens ter wereld zijn zo veel brouwerijen geconcentreerd dan in de omgeving van Bamberg. In twee straten in Bamberg zijn zelfs twee brouwerijen te vinden. In het ene geval pal tegenover elkaar in het andere geval schuin tegenover elkaar. Wij bezochten Spezial, Fässla, Schlenkerla en Klosterbrau, en dat allemaal in een paar uur tijd. Tussentijds genoten we ook nog van het stedenschoon dat Bamberg te bieden heeft. Niet voor niets bezoeken zoveel toeristen deze mooie stad. Het viel dan ook niet mee om een hotelkamer te bemachtigen. Het liefste hadden we bij Fässla willen slapen maar dan hadden we een maand eerder een reservering moeten maken. In de maanden juli en augustus is het daar in de weekenden erg druk.

Bij Schlenkerla viel het mij op dat het rauchbier veel minder gerookt smaakte dan in het verleden. Het bier was vrij zoetig en had een steviger karamelkarakter dan de laatste keer dat ik het dronk. Toen was het net alsof je een asbak uitlikte. Daar was nu geen sprake van. Het blijft fantastisch om deze hoofdstad van het bier te bezoeken. Zelf kom ik er heel graag.


Kuren
In Tsjechië hebben we drie bestemmingen aangedaan. Eerst zijn we gezond gaan kuren in de plaats Marianske Lanze (ook Marienbad genoemd). Hier hebben we veel mineraalhoudend bronwater gedronken dat op verschillende plaatsen in de stad omhoog komt en dat je zonder enige betaling zo kunt tappen. Heel veel mensen lopen dan ook van de ene naar de andere bron met grote petflessen. Heel gezond dat water maar we dronken er natuurlijk ook Tsjechisch bier. Pilsner Urquell en Budweiser  Budvar waren goed verkrijgbaar. Het viel mij op dat de Pilsner Urquell zeer clean was. Veel cleaner dan ik hem in mijn geheugen had staan. De Budweiser was wat moutiger en had een heel klein beetje diacetyl.


Pilsner Urquell

Na een paar dagen wandelen en kuren gingen we richting Praag. En laat nu net op de weg daar naartoe Pilzen liggen. De Tomtom werd dus ingesteld op het adres van de brouwerij Plzeňský Prazdroj of te wel Pilsner Urquell. We reden er zo naar toe, rechtstreeks het expeditieterrein van de brouwerij op. In het Tsjechisch en met veel gebaren werd ons uitgelegd dat we zo’n 200 meter verderop moesten zijn. Door de beroemde poort van de brouwerij reden we even later opnieuw het brouwerijterrein op, deze keer om de auto bij het bezoekerscentrum voor een paar uur te parkeren.

Je kunt bij Pilsner Urquell kiezen voor een rondleiding in het Tsjechisch, Duits of Engels. De rondleiding die het eerst gegeven werd was in het Engels maar ik denk dat we beter af waren geweest als we een kwartier later met de Duitse rondleiding waren gegaan. In ieder geval was voor onze gids de uitspraak van het woord brewery een hele kluif. Maar hij deed goed zijn best en gaf geen slechtere uitleg dan die je van een gemiddelde rondleider bij een grotere brouwerij mag verwachten. We werden met de groep in een bus geladen (die aan de buitenkant beschilderd was zodat je geen foto’s kon maken) en stapten uit bij een hypermoderne bottelarij. Ik mocht er foto’s nemen omdat ik een fototoestemming gekocht had voor 100 Tsjechische kronen (± € 4). Natuurlijk nam ik de nodige foto’s.

Terug de bus in. Op naar het oude brouwhuis. Onderweg passeerden we gigantisch grote CCT’s. Hoeveel het er waren kon ik niet zien door de beschildering van de bus maar er kon ongelofelijk veel bier in die tanks. Het oude brouwhuis is een juweeltje. Zoveel brouwketels op een rij te zien doet mijn brouwershart toch wel wat. Dankbaar maakte ik gebruik van mijn fototoestemming. Vervolgens door naar een ruimte waar we een uitgebreide videopresentatie kregen. De brouwmeester kwam in beeld en vertelde dat bij Pilsner Urquel nog steeds gebrouwen wordt volgens de 3-stapsdecoctiemethode en dat ze 3 keer hop toevoegen. Saaz hop natuurlijk!

Na een tentoonstelling over mout, hop, water en gist (die mout en hop mogen ze wel vervangen, absoluut niet vers) kwamen we in de nieuwe brouwzaal. Het is er heel warm. Hier wordt constant gebrouwen en bijzonder grote beslagkuipen. Het uitvoeren van decoctie met deze hoeveelheden lijkt mij een heel gedoe. Maar goed, ze zeggen dat ze het doen…


Het mooiste heeft onze rondleider voor het laatste bewaard: het ondergrondse gangenstelsel, de voornaamste reden waarom de brouwerij jaren hier op deze locatie is gevestigd. Volgens de gids heeft het gangenstelsel een totale lengte van ruim 20 km. Ter geruststelling vertelde hij dat we slechts enkele honderden meters zouden gaan bewandelen. Het was er behoorlijk fris en na zo’n 30 meter was de vloer nat. Al snel kwamen we bij de open gistkuipen was het jongbier aan het gisten was. De geur was voor Ria en mij heel bekend. Er stonden in totaal een stuk of twintig van die kuipen, veel te weinig voor de zeer grote productie van deze brouwerij. Deze kuipen staan er duidelijk alleen voor de toeristen. Het overgrote deel van de productie wordt vergist in de industriële CCT’s die buiten zijn opgesteld. Maar het ziet er wel leuk uit. Dat is ook het geval met de grote foeders waarin het bier nagegist wordt. Bij één van de vaten stond een mannetje klaar die voor ons een glaasje, of beter gezegd een plasticje, bier te tappen. Het troebele jongbier smaakte erg goed. De Saaz hop was duidelijk aanwezig. Na nog een paar honderd meter door de ondergrondse gangen te hebben gelopen was de excursie afgelopen. Leuk, en iedereen die daar ‘toevallig’ in de buurt is kan ik aanraden de brouwerij te bezoeken ook al is het allemaal wel erg toeristisch. Het feit dat je in één van de beroemdste zo niet de beroemdste brouwerij rondloopt, deed mij toch wel wat. Na bezoek aan de souvenirwinkel waar het een en ander werd gekocht gingen we eindelijk naar Praag.


Bierstad Praag

Praag is bijzonder mooi historische stad. Ruim 25 jaar geleden toen het communistische regime nog heerste hadden Ria en ik de stad voor het laatst bezocht. Er was veel veranderd. Natuurlijk waren de oude gebouwen en smalle straatjes hetzelfde gebleven maar het vrije markt stelsel had het aanzien van de stad aanzienlijk gewijzigd. Overal cafés, McDonalds en souvenirwinkels. En de prijzen voor een kopje koffie en een glas bier waren exorbitant gestegen. Die prijzen waren ongeveer twee keer zo hoog als in Marienbad en te vergelijken met die van Amsterdam.

Uiteraard hebben we genoten van onze hernieuwde kennismaking met de stad. Ons hotel was in een buitenwijk maar met de metro waren we snel in de binnenstad. Daar hebben we veel te voet bekeken. Veel bezienswaardigheden staan op vrij korte afstand van elkaar.

In de binnenstad zijn ook diverse brouwerijen gelegen, 5 om precies te zijn. Iets buiten de binnenstad zijn er nog eens 5 meer. Praag is dus ook een echte bierstad! Wij hebben ons beperkt tot de 5 brouwerijen in de binnenstad.

 
Als eerste bezochten we Pivovar U medvídků, een brouwerij waar je ook kunt slapen. Eigenlijk staat de brouwerij los van het hotel en ook het grote restaurant waar je binnenkomt tenzij je de weg weet via het naast gelegen winkelcentrum. Wij zaten eerst buiten aan een Budvar, Dat was eigenlijk niet de bedoeling, eens nagevraagd waar de brouwerij was. Die was dus binnen. Pas na het doorgelopen van het immens groot restaurant en het bestijgen van een trap stonden we tegenover twee ketels met een inhoud van 2,5 hl. De brouwer was nog bezig met schoonmaken. Hij had die dag gebrouwen. Het was verrassend te zien dat er een koelschip gebruikt werd. Hierin laat hij het wort een tijdje staan voordat het wort verder gekoeld wordt met een platenkoeler. Vanuit de koeler gaat het wort in open houten kuipen, vergelijkbaar met die bij Pilsner Urquell te zien waren. In de kuip zat een koeler om de temperatuur tijdens de vergisting te regelen. Het amberkleurige bier dat wij hier dronken smaakte bijzonder goed. Vol, moutig, behoorlijk bitter, hoppig en een vleugje diacetyl. Heerlijk (veeel lekkerder dan de Budvar die we hiervoor gedronken hadden). Het was gezellig in de gewelfde ruimte ondanks het feit dat een grote groep toeristen luidruchtig in het Russisch uitgelegd kregen hoe bier gebrouwen wordt. Voor alle duidelijkheid: het bier van deze brouwerij is alleen in de ruimte waar de brouwerij is opgesteld te koop en niet in het grote restaurant.


Op naar de volgende brouwerij waar we een hapje wilden eten. Na een niet al te lange wandeling stapten we Pivovarsky Dum binnen. Ook hier was gebrouwen en werd er schoongemaakt. En ook hier weer open vergistingskuipen. Deze keer van roestvast staal. Het was een ongefilterde pils die we hier dronken. Een stevige bitterheid en een Saaz hoparoma. Het eten was er goed. Wel erg veel vlees, veel te veel voor Ria en mij. De groenten smaakten prima.


De volgende ochtend bezochten wij een bekende biertempel van Praag: Pivovar U Fleku. Het was rustig op dit vroege uur. Een stel uit Litouwen zat er te ontbijten. Eerst een kop koffie en toen een glas donker bier. Het smaakte heel zoet en wortachtig, weinig bitterheid. Hier zijn ze volledig ingesteld op massa’s toeristen, iets wat ons 25 jaar geleden ook al opviel. Men kwam langs met een dienblad met gevulde kleine glaasjes. We kregen even de indruk dat het een door het huis aangeboden drankje was, maar toen een paar streepjes gezet werden op het briefje waar al eerdere streepjes gezet waren was het duidelijk dat niet het geval was.


Na de nodige uren de stad bezichtigd te hebben stapten we minibrouwerij Pražský Most U Valšů binnen. Er was ondanks het feit dat het over 4 uur in de middag was niets te doen. Ik verbaasde mij daarover omdat de brouwerij vlakbij een belangrijke bezienswaardigheid van Praag gelegen is: de Karelsbrug. De inrichting is zeker niet alledaags en er was zichtbaar veel aandacht aan besteed. Waarom de bierliefhebbers niet massaal aanwezig waren werd al snel duidelijk toen ik de brouwinstallatie die achter in een kelder stond ging bekijken: er werd niet gebrouwen. De installatie zou een revisie ondergaan. Ik kreeg een beetje het idee dat die revisie nog een hele tijd zou kunnen duren. We dronken een biertje van een merk dat ik vergeten ben en waren snel weg.


De laatste brouwerij die we in Praag aandeden was Novomestky Pivovar. De twee koperen brouwketels midden in de zaak zijn echte blikvangers. Het was mij echter al snel duidelijk dat ook hier niet gebrouwen wordt. Er lag een dikke laag stof op de ketels en de leidingen hielden tegen de muur op. Dit laatste was sfeervol gecamoufleerd met een accordeon spelende pop. Het bier dat we hier kregen was zeer troebel, er dreven kleine deeltjes in (gist?). Het eten smaakte ook hier goed en in de zaak was het behoorlijk druk.

 

Glasfabriek en bierbrouwerij, een bijzondere combinatie

De volgende dag ging de reis naar Harrachov een bekend wintersportplaatsje in het Reuzengebergte tegen de Poolse grens. Hééél toevallig hadden we hier een hotel naast de plaatselijke brouwerij. De brouwerij maakt onderdeel uit van een glasfabriek/glasblazerij. Een heel bijzondere combinatie die ik nog nooit eerder gezien heb. Vanuit de brouwerij kun je een blik werpen op de ambachtelijke glasblazerij en als je de glasblazerij bezoekt krijg je een biertje aangeboden in de brouwerij. Overigens is een bezoek aan de glasblazerij zeer interessant. Dat de werkers na gedane arbeid graag een paar potten bier drinken kan ik mij voorstellen gezien de hitte waarin zij werken. Overigens vertelde de rondleidster dat de weknemers tijdens werktijd mineraalwater, thee en alcoholvrij bier aangeboden krijgen. Maar volgens mij zijn veel Tsjechische werknemers niet vies van een alcoholische versnapering tijdens het werk. In een ambachtelijk glasblazerij is dat wel heel gevaarlijk. We hebben bij de brouwerij een pilsner gedronken en een donker bier dat veel op een lichte stout leek. Het smaakte mij in ieder geval prima evenals het eten dat hier geserveerd werd. Vermeldenswaardig is dat je bij de brouwerij kunt genieten van een bierbad. In een bad wordt warm water gedaan en dat wordt aangevuld met 5 liter pilsner, 5 liter donker bier en een handvol hoppellets. Misschien iets voor thuis als je te weinig flesjes hebt schoongemaakt?

 
Leipzig
Na een paar dagen waarin we voornamelijk gewandeld hebben gingen we weer huiswaarts. In Leipzig maakten we een tussenstop voor een overnachting. We kwamen vrij laat aan omdat we een toeristische route hadden genomen. Op zich jammer omdat Liepzig ook wel wat te bieden heeft.

Vanaf ons hotel vlak bij het hoofdstation gingen we te voet naar Brauerei Bayerischer Bahnhof. Hier genoten we onze maaltijd in een zeer drukke biergarten. Het bijzondere van deze brouwerij is dat men er een zuur bier brouwt: Gose. Het is niet zo zuur als een goede geuze maar toch redelijk zuur. Overigens zijn er meer zure bieren in Duitsland, denk maar eens aan Berliner Weisse.


Voor degenen die interesse hebben om de bierige foto’s te bekijken die ik gemaakt heb geef ik hier een hele lange link

http://s11.photobucket.com/albums/a190/jacbier/Vakantie2011TsjechieBambergenLeipzig/?albumview=slideshow (zonder spaties).

 

Jacques Bertens

Terug naar overzicht