JAARLIJKSE CONTROLE VAN DE BROUWERIJ

Is dat vat schoon of vies? Heb ik Iers mos bij de hand? Je thuisbrouwerij heeft een heel scala aan apparatuur, ingrediënten en schoonmaakspullen. Alles goed op orde houden is een vervelende taak, maar door er een keer per jaar een beetje tijd en energie in te steken bespaart dat een hoop tijd en energie op een later tijdstip. Dus zet alles opzij, rol je mouwen op en geef je brouwerij eens een goede beurt. Je bent jezelf later dankbaar dat je het hebt gedaan…..onder het genot van een biertje uit je opgeruimde brouwerij.

Schoonmaken

Als amateurbrouwer weet je natuurlijk al dat het belangrijk is je apparatuur regelmatig schoon te maken. Maar wist je dat er steeds meer aanslag kan komen, ook al houd je de apparatuur schoon? Deze aanslag is algemeen bekend als biersteen (calciumoxalaat), wat dikwijls niet te zien is met het blote oog. Biersteen kan zich ophopen in je ketel of gistvat en op alles wat in contact is geweest met wort of bier. Standaard schoonmaakmiddelen krijgen het biersteen er niet af. Maar wordt maar niet bang!

Biersteen kan verwijderd worden met schoonmaakmiddelen op zuurbasis. Je kunt je leverancier natuurlijk ook vragen om een schoonmaakmiddel dat biersteen oplost.

Je weet natuurlijk dat het belangrijk is om je brouwspullen goed schoon te houden, maar ben eens eerlijk, zijn we niet allemaal soms wel een beetje lui. Misschien wordt er wel eens een vat weggezet om later schoon te maken. En wanneer was de laatste keer dat je de hevelslangen goed schoongemaakt hebt? Dingen die zolang worden weggezet worden gemakkelijk vergeten bij het schoonmaken.  Een grote schoonmaak is simpelweg het in een keer schoonmaken van een heleboel onderdelen.

Een manier om de grote schoonmaak op een economische manier te doen is door bier te brouwen en dan het hete water uit je wortkoeler op te vangen. Voeg een goed schoonmaakmiddel toe en dompel alle onderdelen in de hete oplossing. Dan goed schoonpoetsen. Door alles onder te dompelen in een schoonmaakoplossing kan het vuil gemakkelijk verwijderd worden en door het flink aan te pakken zal alles in je brouwerij weer als nieuw gaan blinken.

Weggooien is geen zonde

Hoe pijnlijk het ook kan zijn, er komt een tijd dat je dingen weg moet gooien die in de loop der jaren versleten zijn geraakt. Maak een risico-analyse van al je brouwspullen en weeg de kosten van het vervangen af tegen de mogelijkheid dat het een fout brouwsel kan veroorzaken. Als een goedkoop deel van de apparatuur versleten is en er is een risico dat het op korte termijn een mislukt brouwsel kan veroorzaken, vervang het dan zo spoedig mogelijk. Elke brouwer heeft zijn eigen niveau van acceptabel risico, maar als je goed nadenkt wil niemand riskeren dat het mislukt door emmers met krassen of vervuilde slangen. Er zijn veel kleine onderdelen van apparatuur of gereedschap dat je ieder jaar moet nakijken. Dus ook je slangen (zijn ze vuil of bros?), emmers (zitten er vlekken of barsten in?), flessenborstels, schuursponsjes (zijn ze vuil of versleten?), houders voor filters, afsluitdoppen en watersloten. Bij teststrips en oplossingen kijk naar de uiterste gebruiksdatum en let er op hoe ze zijn opgeslagen. Is alles opgeslagen bij de juiste temperatuur en vochtigheid. Als bepaalde oplossingen verkleurd zijn of er zit neerslag in, kan dat een teken zijn dat het niet meer goed is. Als je iemand bent die niks weg kan gooien zorg er dan in ieder geval voor dat de oude spullen niet bij de goede spullen liggen. Dit voorkomt dat je op de brouwdag tijd verliest door uit te zoeken wat nu wel goed is en wat niet. Je wilt toch niet per ongeluk oude slangen of borstels gebruiken als je nieuwe hebt!

Opslag

Niet iedereen woont vlakbij een winkel waar je brouwspullen kunt kopen. Daarom is het handig een aantal standaard dingen in voorraad te hebben, zoals gips, Iers mos, kroonkurken, enz. Het bespaart je een hoop ellende als je een brouwdag of het bottelen van je bier uit moet stellen. Opslag van standaard dingen heeft een aantal voordelen. Ten eerste hoef je niet iedere keer als je in de winkel komt steeds allerlei dingen te kopen. Ten tweede zijn veel dingen goedkoper als je ze in grotere hoeveelheden koopt, en wie wil er niet wat geld besparen? Ten derde als de afstand tot de winkel groter is hoef je per jaar minder op en neer te rijden. En tot slot hoef je niet iedere keer Iers mos te kopen omdat je niet weet hoeveel je nog hebt. Je hebt immers volop!

Veel in voorraad hebben heeft ook een aantal nadelen. Ten eerste de kosten. Je zult een paar extra emmers aan moeten schaffen om alles in op te slaan, maar onthoudt dat het alleen in theorie is want je verdient het terug omdat je de volgende keer minder hoeft te kopen. Ten tweede, als je planning minder ambitieus wordt dan je gedacht had moet je meer materiaal opslaan wat voorlopig niet gebruikt wordt.

Dus laten we aannemen dat je van alles wilt opslaan. Als je naar je brouwwinkel gaat wil je de gebruikelijke dingen inslaan zoals Iers mos, brouwzouten, schoonmaakmiddelen, kroonkurken, maar wat doe met de ingrediënten? Als je ingrediënten wilt opslaan moet je een paar vuistregels in acht nemen. Het belangrijkste is te bepalen wat je het komende jaar ongeveer nodig denkt te hebben en wat de houdbaarheidsdatum is. Als je het goed opslaat (in de diepvries in een luchtdicht verpakking) blijft hop een heel jaar goed. Mout blijft ook een jaar vers als het bewaard wordt op een koele, droge plaats. Geschrote mout wordt binnen een paar weken muf. Vloeibaar moutextract blijft ongeveer drie maanden vers. Droog moutextract blijft acht maanden goed als het droog wordt bewaard.

Tenslotte, vloeibare gist heeft een tamelijk korte bewaartijd. Controleer daarom de houdbaarheidsdatum als je de gist koopt. Verse vloeibare gist heeft, als het gekoeld wordt, een houdbaarheid van ongeveer vier maanden. Gedroogde gist kan langer bewaard blijven, een gekoeld ongeopend pakje blijft wel twee jaar goed. Daarom moet je op al je ingrediënten een sticker plakken met de aankoopdatum of het er duidelijk opschrijven met een viltstift. Als je dat doet hoef je jezelf nooit af te vragen hoe oud iets al is. Met een paar minuten werk nadat je de ingrediënten gekocht hebt weet je zeker dat je verse spullen hebt en dat je brouwsel daardoor niet zal mislukken.

Aan de jaarlijkse check-up van je brouwerij kun je nog andere activiteiten vastkoppelen. Je kunt bijvoorbeeld je brouwschema opstellen, waardoor je kunt bepalen welke ingrediënten je moet opslaan. Door simpel in te delen wanneer je tijd hebt en wanneer je een bepaald bier wilt hebben om te drinken. Bijvoorbeeld bokbier in oktober, witbier in de zomer en je bier waarmee je zeker prijs hebt op tijd voor de clubkampioenschappen. In ieder geval, nu je de apparatuur en goede schoonmaakbeurt hebt gegeven, je versleten dingen hebt vervangen en je ingrediënten goed hebt opgeslagen, heb je niets meer te doen. Behalve natuurlijk weer beginnen met brouwen.

Kristin Grant

Bron: Brew Your Own, mei/juni 2007, vertaald en bewerkt door Frits Haen