Slangen en koppelingen

SLANGEN EN KOPPELINGEN

Het is mij opgevallen dat wij hobbybrouwers steeds vaker slangen gebruiken in onze brouwerijtjes. Zeker degenen die een RIMS of een HERMS gebruiken maar ook als je een platenkoeler gebruikt kun je niet zonder slangen. Vaak worden deze slangen met snelkoppelingen aangesloten. Hierdoor krijgen we te maken met schoonmaakproblemen waarmee de professionele brouwers al langer kampen. In Brauwelt International, 2008 nr 3, werd hieraan aandacht besteed. Basis voor het artikel was een vraaggesprek dat had plaatsgevonden met Willi Emde, manager bij ContiTech Fluid te Hannover.

Op grond van de HACCP, de Europese richtlijn voor de voedingsindustrie moet alles wat in aanraking komt met levensmiddelen altijd schoon zijn en makkelijk ontsmet kunnen worden. Om dit te bereiken is het van belang dat het materiaal van de slangen bestand is tegen reinigingsmiddelen en dat de slangen regelmatig gecontroleerd worden op beschadigingen.

Grote zorg moet worden besteed aan slangenklemmen en koppelingen.

Slangenklemmen kunnen in slangen kleine scheurtjes veroorzaken waardoor een infectierisico ontstaat. Ook kan het zijn dat er ruimte bestaat tussen de aansluitpijp en de slang. Doordat er geen stroming is in deze ruimte kan zich hier vuil ophopen zonder dat de reinigingsmiddelen daar bij kunnen. Een goed alternatief zouden klembanden kunnen zijn zoals die gebruikt worden in de farmaceutische en chemische industrie.

De klembanden zijn vanuit een hygiënisch oogpunt vooral beter als ze gebruikt worden met geschikte koppelstukken. Bij goede koppelstukken is de mantel om het ontvangende deel van de ene koppeling langer dan het instekende deel van het ander koppeldeel. Op deze manier kunnen bij het buigen van de slang geen dooie ruimtes ontstaan.

Niet alleen over de koppelingen maar ook ten aanzien van het materiaal waarvan de slangen gemaakt zijn moet men kritisch zijn. Er bestaat veel variatie in rubber, vulstoffen, weekmakers en andere toevoegingen zoals anti-verouderingsstoffen. Veel slangen zijn niet geschikt voor de levensmiddelenindustrie.

In het Brauwelt artikel wordt brouwerijen aangeraden bij de leveranciers van de slangen het hemd van het lijf te vragen. Er zou uitgebreide documentatie worden gevraagd ten aanzien van de resistentie tegen reinigings- en ontsmettingsmiddelen. Daarbij horen ook fundamentele reinigingsmiddelen zoals water, stoom, loogoplossingen en andere bijtende stoffen. Ook hoort inzicht te worden gegeven in de maximale temperatuur waarbij de slangen gebruikt kunnen worden en concentraties van de reinigingsmiddelen. Een overzicht met vrijwel alle reinigings- en ontsmettingsmiddelen is echter niet mogelijk door de diversiteit en de voortdurend veranderende samenstelling van de beschikbare producten. Indien daartoe aanleiding bestaat kan bij een fabrikant aanvullende informatie worden gevraagd met betrekking tot een specifiek reinigingsmiddel.

Om te voorkomen dat er enige schade ontstaat aan slangen wordt aangeraden in het weekend of een andere periode dat de brouwerij buiten gebruik is de slangen vol te zetten met de helft van de aanbevolen concentratie van het reinigingsmiddel.

Rubberen en kunstrubberen slangen zijn onderhevig aan veroudering. Door thermische en mechanische belasting wordt de veroudering versneld. Daarom is het nuttig regelmatig de slangen te controleren op beschadigingen, knikken en scheurtjes. Je moet er niet aan denken wat er allemaal kan gebeuren als een slang van een RIMS of HERMS los raakt. Op slangen mag dan ook niet worden bezuinigd. Een wat duurdere slang kan heel wat problemen voorkomen.

Overigens heb ik onlangs zelf ook de nodige meters slang aangeschaft. Voor de aankoop van slangen kun je natuurlijk terecht bij Brouwland. Maar ik zag bij het ONK 2008 dat Van de Kooy Jubbega ook mooie siliconen slangen verkoopt. Verder kun je ook heel goed terecht bij Wildkamp (www.wildkamp.com). Bij deze laatste leverancier met vestigingen door heel Nederland kun je ook diverse koppelsystemen kopen. Zo nodig kun je een deskundig advies van hen krijgen.

Jacques Bertens