Javal hevelfilter

Javal hevelfilter

Bazookavlechtwerkgleufjeshevelfilter

Evenals veel clubleden, en waarschijnlijk vele andere amateurbierbrouwers, ben ik van mening dat "goed gereedschap het halve werk is". Na veel zoeken en proberen heb ik mijn traditionele hevelfilter zo aangepast het aan mijn verwachtingen voldoet: eenvoudig, betrouwbaar, bruikbaar voor moutfilteren en hopfilteren, doeltreffend en (als het kan) niet te duur. Ik wil die constructie graag met jullie delen. Ik heb wat nagedacht over de naam: "bazookavlechtwerkgleufjeshevelfilter" komt nog het dichtst in de buurt, maar niet echt vriendelijk. Daarom maar gekozen voor het JAVAL filter, een samentrekking van mijn voor- en achternaam.

De constructie

De constructie bestaat uit 12 mm roodkoperen waterleidingbuis, 2 haakse knietjes, een T-stuk, een 15 mm T-stuk en 70 cm RVS vlechtwerk dat als ommanteling van een rubberen slang heeft dienst gedaan. Het filter hevelt 10 liter schoon kraanwater over in 1 minuut 40 bij een hoogteverschil van 90 cm. Ruim voldoende om de filtercapaciteit van het filterbed bij te houden.

Betere filtering

Het principe achter dit Javal hevelfilter is het gegeven dat alléén filtering plaatsvindt op plaatsen waar het wort doorstroomt. Als dat één gat zou zijn van een vierkante centimeter met filtermateriaal erover zal alle wort daar naartoe lopen en alle uit te filteren stoffen zullen zich daar verzamelen, waardoor het filtermateriaal op die ene centimeter snel verstopt is. Als je een "traditioneel" hevelfilter gebruikt van 12 mm. buis met zaagsneetjes (bv. 50 sneetjes van 1 mm. breed) zal het doorstroomoppervlak 50 x 10 mm. x 1 mm. = 5 cm² groot zijn. Door het filteroppervlak te vergroten zal de stroming zich over een groter oppervlak verdelen en bij elke opening minder residu verzamelen.

De RVS filterslang is 70 cm. lang en plm. 4 cm. in omtrek, waardoor 280 cm² aan filteroppervlak ontstaat. Langs de omtrek van de slang zitten 18 vierkante gaatjes van plm. 0,5 mm. (0,25 mm² oppervlak) en 5 gaatjes per strekkende cm. Mijn filterslang bevat dus plm. 70 x 5 x 18 = 6300 gaatjes van 0,25 mm²; en dus een doorstroomoppervlak  van 15,75 cm².

Mocht die capaciteit onvoldoende zou zijn kun je in plaats van een ring ook kiezen voor een spiraalmodel, waarin je net zoveel buis verwerkt als je ketelbodem toelaat. Daardoor ontstaat meer filtercapaciteit maar ook (in je beslag) een beter verdeeld stromingspatroon.

De praktijkervaringen tot nu toe

Ik heb 2 keer gebrouwen en dit hevelfilter gebruikt na het maischen en na het koken, zonder kaasdoek. De hop heb ik meegekookt in hopkookzakken, plm. 30 gram hop per zak en regelmatig tegen de zijkant van de ketel leeg gedrukt met de roerspaan. Bij de volgende brouw ga ik de hop los meekoken, kijken hoe het filter daarmee omgaat.

Schoonmaken doe ik door alle onderdelen los te nemen en in kokend water af te wassen/door te spoelen. Ik zet het hevelfilter 10 minuten voor het einde van het koken in de kookpan om het te steriliseren en daarbovenop zet ik mijn koelspiraal die de filterring (het gedeelte met het RVS vlechtwerk) op de bodem duwt. Doordat de hevelbuis helemaal de binnenwand van de pan volgt kan de koelspiraal er volledig bij in. Het is overigens niet nodig de filterring naar de bodem te duwen, deze valt vanzelf op zijn plaats. Mocht dat niet het geval zijn geweest dan kan één kant van de filterring aan het T-stuk van de filterbuis vast worden gesoldeerd, zodat de juiste positie gefixeerd wordt. Dan blijft het nog steeds mogelijk de RVS mantel er langs de losse kant af te schuiven en de hele zaak schoon te maken.

Jaap van Alphen