Brouwsoftware is een geweldige hulp bij het brouwen van bier. Al heel wat jaren gebruik ik met veel plezier dergelijke software. Het maakt dat je alles veel beter kunt sturen. Voorwaarde is dat de gegevens van jouw installatie én jouw manier van werken goed verwerkt zijn in de instellingen van de software. Dat zul je zelf moeten doen, maar erg moeilijk is dat niet. Het is een kwestie van meten en inschatten. Als blijkt dat het SG en volume van je brouwsels sterk afwijkt. zal je de inschattingen van de verliezen die je hebt met jouw installatie en werkwijze moeten bijstellen.
Overstap Een tijdje geleden ben ik overgestapt van BrouwVisie op de Engelstalige Brewfather app. Directe aanleiding was het feit dat de oude laptop die ik gebruik bij het brouwen steeds trager werd. Omdat ik niet elke week brouw duurde het steeds erg lang voordat alle beveiligingsupdates geïnstalleerd waren. Daarnaast moest ik steeds de gegevens van het recept en de tijdens het brouwen gemaakte aantekeningen overzetten tussen mijn desktop en mijn laptop.
Mijn oude mobiel ging stuk. Dat was een geluk bij een ongeluk. De nieuwe mobiel die ik gekocht heb heeft een groter scherm, meer geheugen en is veel sneller dan mijn oude mobiel. Ik ging op zoek naar brouwsoftware die zowel goed op een mobiel als op een desktop werkt. Via het forum Hobbybrouwen werd mij Brewfather aanbevolen. Zelf had ik eerst een voorkeur voor BeerSmith omdat dit programma grafisch er net wat beter uitziet. Bij BeerSmith moet je een app aanschaffen voor je mobiel en moet je ook nog een keer betalen voor het gebruik van het programma op je computer. Het gaat om twee verschillende programma’s die er wel ongeveer hetzelfde uitzien. Maar toen ik ontdekte dat de recepten gemaakt op je mobiel niet dezelfde zijn als de recepten op je computer was de keuze snel gemaakt. Ik wilde namelijk optimale synchronisatie en af van het steeds overzetten van bestanden. Bij Brewfather heb je het probleem van overzetten van bestanden niet. Dit komt doordat alles in de cloud staat. Anders gezegd: je slaat niets op op een lokale schijf. Het voordeel hiervan is dat je overal ter wereld bij je recepten kunt komen als er verbinding is met internet. Een ander voordeel is dat er regelmatig backups gemaakt worden van de bestanden door de hoster van de software. De kans dat je recepten kwijt raakt door een crash van je computer is er niet. Engelstalig Het programma is ontwikkeld door de Noor Thomas Gangsøy. Dat is iemand die veel verstand heeft van automatisering en zijn ziel en zaligheid in het programma gestoken heeft. De Noorse taal wordt door relatief weinig mensen gesproken (4,5 miljoen). Geen wonder dat Thomas ervoor gekozen heeft om zijn programma voor Engelstaligen te schrijven. Engels is immers een zeer internationale taal. Voor oudere hobbybrouwers die niet tweetalig zijn opgegroeid en alleen hun moerstaal spreken is dit een handicap. Maar er is goed nieuws.
Thomas zag in dat het aantal gebruikers groter is als het programma meertalig is. Een Nederlandse hobbybrouwer die op het forum Hobbybrouwen.nl schuil gaat achter de forumnaam ErwinBrouwt heeft enthousiast de vertaling van het Engels naar het Nederlands gemaakt. Sinds een aantal weken is deze versie beschikbaar. Als je ergens in het programma een foute vertaling ziet kun je dat doorgeven aan Erwin. Tijdens het schrijven van dit artikel is de overgang van het Engels naar het Nederlands doorgevoerd. Vandaar dat de plaatjes bij dit artikel Engelstalig zijn.
Opzet programma In het verleden heb ik een tijd ProMash gebruikt en qua systematiek lijkt Brewfather daar veel op. Adrie Otte heeft zo te merken ook veel inspiratie opgedaan bij ProMash bij de ontwikkeling van zijn BrouwHulp. Vermoedelijk zullen veel gebruikers van BrouwHulp de overstap naar Brewfather niet erg lastig vinden. Voor de hobbybrouwers die BrouwVisie gebruiken is het even wennen aan de systematiek. Je begint namelijk eerst met een recept op te zetten bij “Recepten”. Hier kun je alle gegevens kwijt die je nodig hebt om een bier te brouwen zoals te gebruiken mout, hop en gist. Heel mooi is dat je kunt instellen dat suikers tijdens het koken, hoofdgisting of nagisting worden gegeven. Je kunt zelfs het aantal minuten dat de suiker meekookt ingeven.
Invoeren nieuwe grondstoffen De laatste jaren zijn we als hobbybrouwers enorm verwend. De hoeveelheid grondstoffen waarover we kunnen beschikken is ongekend groot en er komen steeds grondstoffen bij. De meeste mouten van bekende Europese mouterijen zitten in de database van het programma. Het selecteren van een moutsoort gaat kinderlijk eenvoudig. In het zoekveld type je de eerste letters van de naam van de moutsoort en het programma komt met een lijst met mouten die in de database zitten. Je kunt in de lijst scrollen en de mout selecteren. Dit gaat bijzonder snel.
Een optie die het programma biedt is alle grondstoffen en hoeveelheden die je in huis hebt in te voeren. Bij het maken van een recept kun je dan meteen zien dat je alles in huis hebt dan wel dat je nog wat moet bestellen. Natuurlijk kun je het recept ook aanpassen. Niet alleen veel moutsoorten maar ook veel hopsoorten, gisten en andere grondstoffen kent het programma. Zo staan bij de gisten tal van gistleveranciers waarvan ik nog nooit gehoord had. De database met grondstoffen wordt continu geactualiseerd. . Ondanks de enorme hoeveelheid grondstoffen kan het voorkomen dat een grondstof niet in de database staat. Het invoeren van een nieuwe grondstof gaat ook eenvoudig. Je typt de naam en de gegevens van de grondstof in. Volgens klik je op de knop “Toevoegen” .
Hoeveelheid gist De benodigde hoeveelheid gist kun je door het programma laten uitrekenen. Ik moet er nog eens goed naar kijken maar het lijkt er op dat het programma heel veel gist bereken. Het programma berekent naast de benodigde pakjes korrelgist ook het aantal gram dat je nodig hebt. Aan de hand van het aantal grammen kun je dan zelf bepalen of je bijvoorbeeld 2 of 3 zakjes toevoegt. En natuurlijk kun je er ook voor kiezen om de gist af te wegen. Bij mout en hop voegen we immers ook geen hele verpakkingen aan een brouwsel toe. Overigens biedt het programma de mogelijkheid om het aantal gram dat een zakje bevat aan te passen aan de verpakking. En ook kun je de hoeveelheid cellen dat een gram gist bevat instellen. Alles bij elkaar heb je behoorlijk veel instelmogelijkheden. Wat vreemd is dat er meer gist berekend wordt als je de gist niet hydrateert. Tests die ik in het verleden gedaan heb hebben laten zien dat wel of niet hydrateren weinig effect heeft. Het enige verschil is dat de vergisting net wat eerder aan de gang gaat, maar in het eindresultaat maakt het helemaal niets uit. Er is geen verschil in je vergistingsgraad door wel of niet te hydrateren en ook de duur van de vergisting is nagenoeg gelijk. Geen wonder dat de gistleveranciers tegenwoordig het hydrateren veel minder dwingend voorschrijven. Fermentis zegt dat hun gist easy to use is (E2U). Dat wil zeggen dat je niet hoeft te hydrateren. Eerlijk gezegd geldt dat ook voor korrelgisten van andere leveranciers heb ik bij mijn tests geconstateerd.
Lallemand adviseert zelfs bij de kveik gist Voss om niet te hydrateren omdat dit een beter resultaat geeft. Mijn advies is de hoeveelheid gist aan te houden die het programma berekent voor gehydrateerde gist zonder de gist te daadwerkelijk te hydrateren (waarom zou je overbodige stappen uitvoeren). Als je de hoeveelheid gist gebruikt die berekend wordt voor niet-gehydrateerde gist geef je te veel gist wat kan leiden tot een leeg bier (weinig body).
Aanpassen brouwwater Er is ook aandacht voor waterbehandeling. Je kunt de wateranalysegegevens van jouw waterleverancier invullen. Deze gegevens kun je meestal vinden op de website van de waterleverancier. Aan de hand van de mouten die je gebruikt berekent het programma hoeveel zuur je moet toevoegen. Het programma rekent ook de hoeveelheid bouwzouten uit voor een bepaald karakter dan wel om goed aan te sluiten bij een bierstijl. Wat verwarrend is dat de karakters en bierstijlen overlappen. Het is even spelen en wennen maar het onderdeel waterbehandeling lijkt heel compleet te zijn. Alfazuurgehalten Vaak wijkt het alfazuurgehalte van de hop die je gekocht hebt af van het alfazuurgehalte van de hop zoals die in de database zit. Het programma geeft je de mogelijkheid om het alfazuurgehalte aan te passen. Na aanpassing klik je op de knop “UPDATE” en het gewijzigde alfazuurgehalte wordt opgeslagen in de database. Heel handig want dit voorkomt dat je bij elke hopgift het alfazuurgehalte moet aanpassen. Maischschema’s Brewfather kent verschillende maischschema’s. Maar elke (eigen)wijze hobbybrouwer hanteert zijn eigen schema en vaak ook meerdere schema’s voor verschillende bieren. Het zit een beetje verstopt, maar het is uiteraard mogelijk je eigen maischschema’s in te voeren. Je doet dit in je profiel.
Brouwen Nadat je je recept hebt samengesteld kun je het gaan brouwen. Voor elke keer dat je een bepaald recept brouwt moet je een brouwsel aanmaken. In de termen van Brewfather is dat een batch. Bij een batch neem je een recept over en kun je het ook nog aanpassen. Die aanpassingen kun je opslaan met overschrijving van het oorspronkelijke recept, maar je kunt de aanpassing ook alleen bij het brouwsel bewaren. Voor dat bewaren hoef je niets te doen. Wel vraagt het programma om bevestigingen van gemaakte aanpassingen in het recept. Eenmaal aan het brouwen kun je gebruik maken van de timer die in het programma is ingebouwd. Je krijgt keurig te zien welke ingrediënten wanneer toegevoegd moeten worden. Heel handig deze feature.
Een gemis vind ik dat je niet standaard refractometingen kunt invoeren tijdens het brouwen die dan meteen omgerekend worden in SG-waarden. Aan de hand van die waarden kun je de omzetting van het zetmeel in de gaten houden. Daar zou zelfs een grafiek van gemaakt kunnen worden gemaakt door het programma. Je krijgt dan inzichtelijk of een bepaald maischschema zorgt voor een snellere omzetting en of verlenging van de maischtijd gewenst is. Nu moet je de refractometer tool openen voor het omrekenen van Brix-waarden in SG-waarden. Dat kan veel makkelijker. Verder zou het handig zijn indien je de refractometerwaarden tijdens het maischen op eenzelfde wijze als temperatuur, pH en SG kunt invoeren tijdens de vergisting. Bij de vergisting is dat echt heel erg netjes. Je kun ook een koppeling maken met een TILT-hydrometer, iSpindel of Plato waterslot. Het volgen van de vergisting is een groot pluspunt van deze software.
Het instellen van de hoeveelheid bottelsuiker vind ik niet zo handig. Aan de hand van de stijl en de hoeveelheid bier berekent het programma de hoeveelheid suiker. Ik vind het fijn om dit zelf in te kunnen stellen. Soms wil ik minder suiker toevoegen omdat ik dat prettiger vind of omdat ik rekening wil houden met een beperkte hop creep. Het importeren van mijn recepten vanuit BrouwVisie verloopt vlotjes door gebruik te maken van BeerXML. Het ziet er allemaal erg goed uit. Zo goed dat ik de overstap gedaan heb en nu een premium account heb tegen betaling van 19$ per jaar. Dit bedrag is het programma wel waard. Er wordt hard aan gewerkt om het steeds beter te maken. Het feit dat het nu ook Nederlandstalig is, is daar een mooi voorbeeld van. Al met al ben ik een tevreden gebruiker van deze software.
Door: Jacques Bertens 
